• Podstawy teoretyczne
• PodÅ‚oże neurobiologiczne
• Odkrywane tajemnice umysÅ‚u

Pamięć jest jedną z najbardziej fascynujących funkcji naszego mózgu. Wydaje nam się zupełnie naturalne, że budząc się rano, rozpoznajemy pokój i twarze bliskich, a także potrafimy wykorzystać zdobytą wcześniej wiedzę w codziennych sytuacjach. Przecież zadaniem pamięci jest właśnie gromadzenie wiedzy o świecie i umiejętności nabywanych w ciągu życia. To właśnie dzięki niej udaje nam się zrozumieć zachowania ludzi i zanalizować okoliczności, w jakich się znajdujemy. To ona pozwala nam oceniać obserwowane zdarzenia i odbierane wiadomości.

Książka "Psychologia pamięci" jest podręcznikiem akademickim, a zarazem prawdziwą encyklopedią wiedzy na temat pamięci. Autorka rozpoczyna wykład od przybliżenia teorii, odwołując się do pionierów badań w tym zakresie -- Hermanna Ebbinghausa czy Frederica Bartletta. Osobny rozdział poświęca neurobiologicznemu podłożu, a także organizacji pamięci, jej systemom i procesom. Zabiera nas też w fascynującą podróż w głąb ludzkiego mózgu: opisuje rozwój pamięci od najmłodszych lat aż do wieku dojrzałego. Przybliża specyfikę pamięci autobiograficznej oraz charakteryzuje różnego typu zaburzenia, w tym różne rodzaje amnezji i chorobę Alzheimera.

Ponadto podręcznik opisuje:

• systemy pamiÄ™ci krótkotrwaÅ‚ej i dÅ‚ugotrwaÅ‚ej,
• procesy kodowania informacji oraz strategie zapamiÄ™tywania,
• pamięć jawnÄ… i utajonÄ… -- przejawy, obserwacje, metody badania,
• zapominanie -- teorie i czynniki wpÅ‚ywajÄ…ce na trwaÅ‚ość przechowywania danych,
• procesy wydobywania z pamiÄ™ci potrzebnych informacji,
• starzenie siÄ™ pamiÄ™ci i zmiany neurologiczne w mózgu.

---

"Podręcznik pozwoli studentom zdobyć aktualną wiedzę z zakresu psychologii pamięci, ułatwi zrozumienie różnych kontrowersji o charakterze teoretycznym, które są obecne we współczesnej psychologii. Dostarczy też narzędzia do krytycznej analizy różnych wyników, hipotez, koncepcji, itp. Problematyka poruszana w podręczniku zakresowo odpowiada potrzebom studentów psychologii, a także w pewnym stopniu pedagogiki, oraz potrzebom badaczy interesujących się kognitywistyką, a szczególnie filozofią umysłu."

prof. dr hab. Zdzisław Chlewiński

---

"Podręcznik zasługuje, moim zdaniem, na najwyższą ocenę. Tak jest zarówno ze względu na zawartość treściową książki, jak i zastosowane formy jej prezentacji. (...) Autorce wyrażam uznanie za uwieńczony sukcesem ogromny trud w pełni kompetentnego i starannego przygotowania tekstu."

prof. dr hab. Ziemowit WÅ‚odarski

Specjalne Wyróżnienie im. Teofrasta Kapituła Nagrody Teofrasta magazynu psychologicznego Charaktery wyróżniła książkę Marii Jagodzińskiej "Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania". Książka została uhonorowana Specjalnym Wyróżnieniem im. Teofrasta w konkursie na najlepszą książkę psychologiczną 2008 roku.

Osoby które kupowały "Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania", wybierały także:

• Szczęśliwa bez winy. Jak uwolnić siÄ™ od poczucia winy i odnaleźć drogÄ™ do szczęścia 47,78 zÅ‚, (12,90 zÅ‚ -73%)
• Nie daj sobie spieprzyć życia. Sposoby na toksycznych ludzi 47,78 zÅ‚, (12,90 zÅ‚ -73%)
• Pozwól sobie na uczucia. Wykorzystaj moc inteligencji emocjonalnej 47,78 zÅ‚, (12,90 zÅ‚ -73%)
• Borderline, czyli jednÄ… nogÄ… nad przepaÅ›ciÄ… 44,48 zÅ‚, (12,90 zÅ‚ -71%)
• SiÅ‚a stresu. Jak stresować siÄ™ mÄ…drze i z pożytkiem dla siebie 47,93 zÅ‚, (13,90 zÅ‚ -71%)

Spis treści

Psychologia pamiêci. Badania, teorie, zastosowania eBook -- spis tre¶ci

Przedmowa (13)

Czê¶æ I Badania nad pamiêci± (17)

Rozdzia³ 1. Pamiêæ jako przedmiot badañ (19)

• Przejawy pamiêci (19)
  
• Pojêcie pamiêci (20)
  
• Pamiêæ czy uczenie siê? (22)
  
• Podstawowe rozró¿nienia (24)
  
• G³ówne problemy (25)
  
• Podsumowanie (26)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (27)
  
• Zbli¿enie. Metafory opisuj±ce pamiêæ (27)

Rozdzia³ 2. Historia badañ (31)

• Przednaukowe zainteresowania pamiêci± (31)
  
• Pionierzy badañ nad pamiêci± (35)
  
• G³ówne podej¶cia teoretyczne (40)
  
  • Wprowadzenie (40)
  • Asocjacjonizm klasyczny (40)
  • Behawioryzm (42)
  • Badania nad uczeniem siê werbalnym (44)
  • Wspó³czesne wersje asocjacjonizmu (45)
  • ¬ród³a rewolucji poznawczej (45)
  • Charakterystyka podej¶cia poznawczego (47)
  • Badania nad pamiêci± w warunkach naturalnych - podej¶cie ekologiczne (48)
  • Neuropsychologiczne i neuropoznawcze badania nad pamiêci± (50)
• Podsumowanie (51)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (53)

Rozdzia³ 3. Metody badañ (55)

• Podstawowy plan eksperymentu w badaniach pamiêci (55)
  
• Pomiary pamiêci (56)
  
  • Rodzaje zadañ s³u¿±cych do pomiaru pamiêci (56)
  • Testy reprodukcji (57)
  • Testy rozpoznawania (60)
  • Testy po¶rednie (62)
  • Testy pamiêci prospektywnej (63)
  • Metoda chronometryczna (64)
• Zmienne niezale¿ne w badaniach pamiêci (64)
  
  • Zmienne na etapie kodowania (64)
  • Zmienne na etapie przechowywania (67)
  • Zmienne na etapie wydobywania (67)
  • Zmienne zwi±zane z badan± populacj± (68)
• Podsumowanie (69)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (70)

Czê¶æ II Natura ludzkiej pamiêci - systemy i procesy (71)

Rozdzia³ 4. Neurobiologiczne pod³o¿e pamiêci (73)

• Pytania dotycz±ce relacji miêdzy pamiêci± a mózgiem (73)
  
• Problem mózgowej lokalizacji pamiêci (75)
  
  • Poszukiwania engramu (75)
  • Czy pamiêæ ma ¶cis³± lokalizacjê w mózgu? (75)
  • Wspó³czesne ujêcie problemu (76)
• Podstawowe dane o strukturach anatomicznych mózgu (78)
  
  • Pó³kule mózgowe (78)
  • Kora mózgowa (79)
  • Uk³ad limbiczny i formacja hipokampa (82)
  • Zwoje podstawy, pieñ mózgu i mó¿d¿ek (83)
  • Struktury zaanga¿owane w procesy pamiêci (86)
• Metody badania relacji miêdzy pamiêci± a strukturami mózgu (87)
  
  • Lezje i sekcje mózgu (87)
  • Przegl±d technik obrazowania mózgu (88)
  • Obrazowanie elektrofizjologiczne (89)
  • Pozytronowa tomografia emisyjna (92)
  • Czynno¶ciowy rezonans magnetyczny (94)
  • Problemy interpretacyjne (95)
• Neurony i procesy przewodzenia informacji w uk³adzie nerwowym (96)
  
  • Budowa neuronu (97)
  • Synapsy (98)
  • Przewodzenie informacji i komunikacja miêdzy neuronami (100)
  • Neuroprzeka¼niki (101)
  • Receptory synaptyczne (103)
• Badania nad komórkowymi i molekularnymi mechanizmami pamiêci (105)
  
  • Koncepcja Hebba (105)
  • Plastyczno¶æ uk³adu nerwowego jako pod³o¿e pamiêci (105)
  • Mechanizmy plastyczno¶ci synaptycznej - LTP i LTD (106)
  • Zmiany strukturalne w synapsach (108)
  • Rola genów (110)
• Podsumowanie (111)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (114)

Rozdzia³ 5. Organizacja pamiêci - systemy i procesy (115)

• Podstawy organizacji pamiêci (115)
  
• Jedna pamiêæ czy kilka? (116)
  
  • Tradycyjne rozró¿nienia (116)
  • Wielomagazynowe modele pamiêci (116)
  • Argumenty za wielomagazynowymi modelami pamiêci i przeciw nim (120)
• Procesy przetwarzania informacji a pamiêæ (124)
  
  • Koncepcja poziomów przetwarzania (124)
  • Krytyka i rozwój koncepcji poziomów przetwarzania (128)
  • Podej¶cie procesualne w wyja¶nianiu funkcjonowania pamiêci (129)
• Ile jest systemów pamiêci? (130)
  
  • G³ówne podzia³y (130)
  • Kryteria wyró¿niania systemów pamiêci (132)
  • Dane o mózgowej organizacji pamiêci (134)
  • Typologia L.R. Squire'a (138)
  • Piêæ g³ównych systemów pamiêci ludzkiej wed³ug Schactera i Tulvinga (139)
• Podsumowanie (141)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (143)
  
• Zbli¿enie 1. Relacje pomiêdzy systemami pamiêci - model SPI (143)
  
• Zbli¿enie 2. Wyodrêbnianie siê systemów pamiêci w 1. roku ¿ycia cz³owieka (145)

Rozdzia³ 6. Systemy pamiêci krótkotrwa³ej (149)

• Krótkotrwa³e pamiêtanie informacji (149)
  
• Pamiêæ sensoryczna (150)
  
  • Pamiêæ ikoniczna (150)
  • Pamiêæ echoiczna (155)
  • Jak funkcjonuje pamiêæ sensoryczna? (159)
• Charakterystyka pamiêci krótkotrwa³ej (160)
  
  • Pojemno¶æ (160)
  • Zapominanie (162)
  • Wydobywanie informacji (163)
  • Kody pamiêci krótkotrwa³ej (166)
• Pamiêæ operacyjna (170)
  
  • Pamiêæ a bie¿±ca aktywno¶æ poznawcza (170)
  • Badania metod± podwójnego zadania (172)
  • Model pamiêci operacyjnej Baddeleya (173)
  • Pêtla fonologiczna (175)
  • Notes wizualno-przestrzenny (179)
  • Centralny system wykonawczy (181)
  • Bufor epizodyczny (182)
  • Inne modele pamiêci operacyjnej (182)
  • Problemy teoretyczne i kierunki badañ (184)
• Podsumowanie (186)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (188)
  
• Zbli¿enie. Ró¿nice indywidualne w pamiêci operacyjnej a inteligencja p³ynna (188)
  
• Zastosowanie. Jak powiêkszyæ zakres pamiêci krótkotrwa³ej? Naucz siê strategii albo zostañ ekspertem (190)

Rozdzia³ 7. Systemy pamiêci d³ugotrwa³ej (193)

• Zawarto¶æ pamiêci d³ugotrwa³ej (193)
  
• Pamiêæ proceduralna (194)
  
  • Pamiêæ proceduralna a inne systemy pamiêci d³ugotrwa³ej (194)
  • Nabywanie umiejêtno¶ci (196)
  • Etapy nabywania umiejêtno¶ci wed³ug J.R. Andersona (198)
  • Reprezentacja wiedzy proceduralnej (200)
  • Trwa³o¶æ umiejêtno¶ci (201)
  • Obszary mózgu zaanga¿owane w pamiêæ umiejêtno¶ci (202)
• Pamiêæ deklaratywna - semantyczna i epizodyczna (203)
  
  • Rozró¿nienie pamiêci semantycznej i epizodycznej (203)
  • Charakterystyka pamiêci semantycznej (205)
  • Charakterystyka pamiêci epizodycznej (206)
  • Badania metod± pamiêtam-wiem (207)
  • Dane neuropsychologiczne (209)
  • Dane neuropoznawcze (212)
  • Kontrowersje teoretyczne (213)
• Reprezentacja wiedzy deklaratywnej (214)
  
  • Reprezentacja w formie s±dów (214)
  • Reprezentacja w formie wyobra¿eñ (216)
  • Model podwójnego kodowania (216)
  • Model pojedynczego kodu (219)
  • Spór o reprezentacje (219)
• Struktura pamiêci semantycznej (220)
  
  • Jak zorganizowana jest wiedza semantyczna? (220)
  • Modele sieciowe (220)
  • Modele porównywania cech (223)
  • Modele schematów, ram i skryptów (224)
• Podsumowanie (227)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (229)
  
• Zbli¿enie 1. Rozwój bez pamiêci epizodycznej - czy wystarczy pamiêæ semantyczna? (230)
  
• Zbli¿enie 2. Czy zwierzêta maj± pamiêæ epizodyczn±? (232)

Rozdzia³ 8. Procesy kodowania informacji w pamiêci d³ugotrwa³ej (235)

• Wprowadzenie (235)
  
• Formy aktywno¶ci podczas kodowania informacji w pamiêci d³ugotrwa³ej (236)
  
  • Powtarzanie (236)
  • Organizowanie (241)
  • Werbalizacja (243)
  • Wyobra¿enia (245)
  • Elaboracja (247)
• Zapamiêtywanie zamierzone i niezamierzone (249)
  
  • Strategie zapamiêtywania zamierzonego (249)
  • Zapamiêtywanie niezamierzone (249)
• Konstruktywny i wybiórczy charakter procesów kodowania (251)
  
  • Zmiany w informacjach powstaj±ce podczas kodowania (251)
  • Rola schematów (256)
• Wp³yw poziomu przetwarzania na kodowanie informacji (258)
  
  • Kodowanie informacji jako produkt uboczny operacji poznawczych (258)
  • Kodowanie a pó¼niejsze wydobywanie informacji (261)
  • Efekt generowania (263)
  • Efekt odniesienia do Ja (264)
• Podsumowanie (266)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (267)
  
• Zbli¿enie 1. Efekt wy¿szo¶ci obrazu (268)
  
• Zbli¿enie 2. Efekt dzia³ania (269)
  
• Zastosowanie. Jak uczyæ siê tre¶ci tekstów podrêcznikowych? Strategia PQ4R (270)
  
• Zastosowanie 2. Jak organizowaæ szkolenia? Manipulowanie czasem (271)

Rozdzia³ 9. Zapominanie (275)

• Zapominanie ró¿nych rodzajów informacji (275)
  
  • Krzywa zapominania Ebbinghausa (276)
  • Zapominanie zdarzeñ autobiograficznych (277)
  • Zapominanie jêzyka obcego (278)
  • Zapominanie wiedzy szkolnej i uniwersyteckiej (280)
• Teorie zapominania (281)
  
  • Dlaczego zapominamy? (281)
  • Hipoteza rozpadu ¶ladu pamiêciowego (281)
  • Rola interferencji (283)
  • Zapominanie jako brak dostêpu do ¶ladu pamiêciowego (286)
  • Modyfikacje ¶ladu pamiêciowego (287)
  • Wyparcie jako mechanizm zapominania (288)
• Czynniki wp³ywaj±ce na trwa³o¶æ przechowywania informacji w pamiêci (290)
  
• Adaptacyjne funkcje zapominania (293)
  
• Podsumowanie (294)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (295)
  
• Zbli¿enie 1. Procesy konsolidacji ¶ladów pamiêciowych (295)
  
• Zbli¿enie 2. Zapomnieæ na ¿yczenie - badania nad zapominaniem ukierunkowanym (297)
  
• Zastosowanie 1. Jak przeciwdzia³aæ zapominaniu? (300)

Rozdzia³ 10. Procesy wydobywania informacji z pamiêci deklaratywnej (303)

• Charakterystyka wydobywania informacji z pamiêci deklaratywnej (304)
  
  • Rozpoznawanie a reprodukcja (304)
  • Zjawisko "koñca jêzyka" (305)
  • Poczucie pamiêtania (307)
  • Rola wskazówek - zasada specyficzno¶ci kodowania (308)
  • Zale¿no¶æ od kontekstu - relacja miêdzy warunkami wydobywania i kodowania (312)
  • Strategie przypominania (319)
• Modele wydobywania (321)
  
  • Model jednego procesu (321)
  • Modele generowania-rozpoznawania (322)
  • Modele wydobywania oparte na zasadzie specyficzno¶ci kodowania (323)
  • Dwa procesy w rozpoznawaniu - ocena znajomo¶ci i przypomnienie (324)
• Mózgowe korelaty wydobywania informacji z pamiêci deklaratywnej (327)
  
• Zniekszta³cenia w przypominaniu (328)
  
• Podsumowanie (333)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (335)
  
• Zbli¿enie 1. Monitorowanie ¼ród³a informacji podczas przypominania (335)
  
• Zbli¿enie 2. Zara¼liwe b³êdy - zjawisko konformizmu w pamiêci (337)
  
• Zastosowanie 1. Wywiad poznawczy jako procedura wydobywania informacji o zdarzeniu (339)
  
• Zastosowanie 2. Czy hipnoza pomaga w przypominaniu? (342)

Rozdzia³ 11. Pamiêæ utajona (345)

• Pamiêæ a ¶wiadomo¶æ (345)
  
• Przejawy pamiêci utajonej (346)
  
  • Obserwacje kliniczne (347)
  • Pamiêæ nie¶wiadoma u ludzi zdrowych (348)
• Metody badania pamiêci utajonej (349)
  
  • Testy po¶rednie oparte na torowaniu (349)
  • Badania nad uczeniem siê nie¶wiadomym (354)
• Porównanie pamiêci jawnej i utajonej (355)
  
  • Niezale¿no¶æ stochastyczna testów pamiêci jawnej i utajonej (355)
  • Dysocjacje w porównaniach populacji (356)
  • Dysocjacje funkcjonalne (358)
  • Problemy zwi±zane z porównaniami - procedura dysocjacji procesów (362)
  • Dane neuropoznawcze (366)
• Wyja¶nienia teoretyczne (367)
  
  • Charakterystyka pamiêci utajonej (367)
  • Teoria aktywacji (368)
  • Teorie odrêbnych systemów pamiêci (368)
  • Teorie oparte na procesach przetwarzania informacji (369)
• Znaczenie pamiêci utajonej (371)
  
• Podsumowanie (373)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (375)
  
• Zbli¿enie 1. Fa³szywa s³awa, iluzja prawdy i inne efekty pamiêci utajonej (376)
  
• Zbli¿enie 2. Nie¶wiadomy plagiat - jak to mo¿liwe? (377)
  
• Zastosowanie. Nabywanie umiejêtno¶ci przez pacjentów amnestycznych metod± znikaj±cych wskazówek (380)

Czê¶æ III Pamiêæ w ci±gu ¿ycia cz³owieka (383)

Rozdzia³ 12. Od dziecka do doros³ego - rozwój pamiêci (385)

• Zale¿no¶æ miêdzy pamiêci± a wiekiem cz³owieka (385)
  
• Przejawy pamiêci we wczesnym dzieciñstwie (387)
  
  • Pomiary rozpoznawania (387)
  • Pomiary odtwarzania (392)
• Rozwój poszczególnych systemów pamiêci (393)
  
  • Pamiêæ operacyjna (394)
  • Pamiêæ proceduralna (396)
  • Pamiêæ deklaratywna (397)
• Rozwój strategii pamiêciowych (397)
  
  • Deficyty strategiczne (397)
  • Prestrategie i prekursory zachowañ strategicznych (399)
• Rozwój metapamiêci i kontroli nad pamiêci± (402)
  
• Podsumowanie (404)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (405)
  
• Zbli¿enie 1. Czy dziecko pamiêta do¶wiadczenia z okresu prenatalnego? (405)
  
• Zbli¿enie 2. Jak ma³e dzieci radz± sobie bez strategii pamiêciowych? Przetwarzanie informacji w monologach przed snem i w zabawie tematycznej (408)
  
• Zastosowanie. Czy dziecko mo¿e byæ wiarygodnym ¶wiadkiem zdarzenia? (410)

Rozdzia³ 13. Historia ¿ycia zapisana w pamiêci - pamiêæ autobiograficzna (413)

• Charakterystyka wspomnieñ autobiograficznych (413)
  
  • Specyfika pamiêci autobiograficznej (413)
  • Cechy wspomnieñ (414)
  • Rodzaje wspomnieñ (416)
• Metody badania (416)
  
• Organizacja pamiêci autobiograficznej (419)
  
• Pamiêtanie do¶wiadczeñ ¿yciowych (422)
  
  • Pamiêæ prze¿yæ z ró¿nych okresów ¿ycia (422)
  • Reminiscencja (423)
  • Amnezja dzieciêca (424)
  • Pamiêæ fleszowa (429)
• Czy pamiêæ autobiograficzna jest wierna? (432)
  
  • Rekonstruowanie wspomnieñ (432)
  • Pamiêæ w s³u¿bie Ja (434)
  • Wp³yw kontekstu spo³ecznego podczas wspominania (435)
  • Jak powstaj± fa³szywe wspomnienia? (436)
• Podsumowanie (438)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (440)
  
• Zbli¿enie. W poszukiwaniu wypartych wspomnieñ z dzieciñstwa - wspomnienia odzyskane czy fa³szywe? (441)

Rozdzia³ 14. Pamiêæ w pó¼nym wieku (445)

• Starzenie siê pamiêci (445)
  
• S³abe i mocne strony pamiêci w pó¼nym wieku (446)
  
• Hipotezy wyja¶niaj±ce os³abienie pamiêci (451)
  
  • Przegl±d hipotez (451)
  • Spowolnienie poznawcze (452)
  • Redukcja zasobów przetwarzania (454)
  • Deficyty w hamowaniu nieistotnych informacji (457)
  • Zmiany neurologiczne w mózgu (460)
  • Dlaczego pamiêæ pogarsza siê w pó¼nym wieku? (463)
• Podsumowanie (464)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (465)
  
• Zbli¿enie. Pamiêæ prospektywna starszych ludzi (466)

Rozdzia³ 15. Zaburzenia pamiêci (469)

• Czynniki zaburzaj±ce funkcjonowanie pamiêci (469)
  
• Rodzaje zaburzeñ (474)
  
  • G³ówne rozró¿nienia (474)
  • Amnezja nastêpcza (475)
  • Amnezja wsteczna (477)
• Amnezje organiczne (479)
  
  • Zespó³ amnestyczny po uszkodzeniu przy¶rodkowych czê¶ci p³atów skroniowych (479)
  • Zespó³ amnestyczny po uszkodzeniu miêdzymózgowia (483)
  • Przej¶ciowa amnezja globalna (486)
• Amnezje funkcjonalne (489)
  
  • Ogólna charakterystyka (489)
  • Amnezja dysocjacyjna (493)
  • Fuga dysocjacyjna (493)
  • Dysocjacyjne zaburzenie to¿samo¶ci (494)
• Zaburzenia pamiêci w demencjach (496)
  
  • Ogólna charakterystyka (496)
  • Choroba Alzheimera (497)
• Podsumowanie (500)
  
• Literatura uzupe³niaj±ca (501)

S³ownik (503)

Bibliografia (523)

Indeks nazwisk (589)

Indeks rzeczowy (601)