MonografiÄ™ podzielono na dwie części. W pierwszej z nich zawarto szerokie rozważania dotyczÄ…ce warunków pracy asystenta rodziny i kontekstu Å›rodowiskowego tej pracy, a także obowiÄ…zków, jakie na zawód ten nakÅ‚ada ustawa z 2011 r. W drugiej części monografii zaprezentowano wyniki badaÅ„, które przeprowadzono wiosnÄ… 2015 r. na terenie dwunastu miejskich oÅ›rodków pomocy spoÅ‚ecznej regionu Górnego ÅšlÄ…ska.

Część teoretyczna pt. Zadania i wyzwania asystentury rodzin jako nowej profesji w dziedzinie pracy socjalnej zawiera dziesięć rozdziaÅ‚ów podejmujÄ…cych kwestie historycznych i wspóÅ‚czesnych czynników ksztaÅ‚tujÄ…cych pracÄ™ asystentów rodzin. Ramy teoretyczne dla podejmowanych tematów stanowiÄ… RozdziaÅ‚ 1, RozdziaÅ‚ 2 oraz RozdziaÅ‚ 10. W pierwszym rozdziale zostaÅ‚a przedstawiona analiza wspóÅ‚czesnej rodziny z podkreÅ›leniem obecnego kontekstu kulturowego oraz ze wskazaniem obszarów problemowych, z którymi rodzina czÄ™sto sobie nie radzi. Niemożliwość sprostania problemom powoduje u czÅ‚onków rodzin różnorodne dysfunkcje, w rozwiÄ…zaniu których ma pomóc asystent. Jego rola, zadania, kompetencje i metody pracy zostaÅ‚y przedstawione w drugim rozdziale, wskazano w nim także na te poczÄ…tki asystentury, które wyznaczyÅ‚y ksztaÅ‚t pracy obecnie zatrudnionym asystentom rodzin. W dalszym toku rozważaÅ„ części teoretycznej przyjrzano siÄ™ zagadnieniom szczegóÅ‚owym zwiÄ…zanym ze specyfikÄ… pracy asystenta w różnych Å›rodowiskach.

 

Kwestie szczegóÅ‚owe dotyczÄ…ce obowiÄ…zków asystenta rodzin podjęły kolejne rozdziaÅ‚y opisujÄ…ce z jednej strony historyczne korzenie pomagania, z uwzglÄ™dnieniem ich chrzeÅ›cijaÅ„skich pierwowzorów (RozdziaÅ‚ 3), oraz z drugiej strony – wspóÅ‚czesny kontekst Å›rodowiskowy i instytucjonalny. Sukces w pracy z rodzinÄ… zależy w dużej mierze od wspóÅ‚pracy z pracownikami socjalnymi w ramach tego samego oÅ›rodka OPS oraz z różnymi instytucjami dziaÅ‚ajÄ…cymi na rzecz rodziny na terenie gminy (RozdziaÅ‚ 4). Autorki poszczególnych rozdziaÅ‚ów skupiÅ‚y siÄ™ na wskazaniu zarówno opisów trudnej sytuacji życiowej Å›rodowisk dysfunkcyjnych, jak i na podkreÅ›leniu praktycznych aspektów warsztatu pracy asystentów rodzin w tych Å›rodowiskach. W kolejnych rozdziaÅ‚ach podjÄ™to nastÄ™pujÄ…ce zagadnienia problemowe wystÄ™pujÄ…ce w rodzinach: równolegÅ‚e wystÄ™powanie wielu trudnoÅ›ci (wieloproblemowość), nowe formy życia małżeÅ„sko-rodzinnego, trudnoÅ›ci opiekuÅ„czo-wychowawcze, problem alkoholowy czy trudnoÅ›ci Å›rodowisk, w których zamieszkujÄ… osoby niepeÅ‚nosprawne (dzieci lub rodzice) (RozdziaÅ‚y 5–9). Opis praktycznych aspektów pracy asystenta w wymienionych obszarach ma sÅ‚użyć budowaniu kompetencji trafnego stawiania diagnozy sytuacji rodziny.

Podsumowanie zagadnieÅ„ teoretycznych znajduje siÄ™ w Rozdziale 10, który ukazuje aktualne wyzwania stojÄ…ce przed asystentami rodzin. W rozdziale tym analizowana jest skuteczność asystentury opierajÄ…cej siÄ™ na okreÅ›lonym warsztacie pracy (metody i narzÄ™dzia) oraz zagrożenia dla pracy asystenta bÄ™dÄ…ce pochodnÄ… warunków, w jakich wykonuje on swoje obowiÄ…zki. Poruszono również kwestie postulatów optymalizacji pracy asystenta oraz przyszÅ‚oÅ›ci tego zawodu. Konfrontacja trudnoÅ›ci zgÅ‚aszanych przez Å›rodowisko z tymi, które doÅ›wiadczajÄ… asystenci rodzin oraz ich przeÅ‚ożeni, staÅ‚a siÄ™ odniesieniem dla
przeprowadzenia badań terenowych.

W części badawczej pt. Uwarunkowania pracy asystentów rodzin w Å›rodowisku Å›lÄ…skim przedstawiono wyniki przeprowadzonych badaÅ„, w toku których przebadano 88 asystentów z dwunastu oÅ›rodków OPS oraz ich przeÅ‚ożonych. Celem badaÅ„ byÅ‚o sporzÄ…dzenie psychologicznego portretu asystenta rodziny, gdyż czynnik osobowy odgrywa w tej profesji fundamentalnÄ… rolÄ™. Wyniki badaÅ„ prezentujÄ… sylwetkÄ™ asystenta rodziny, jego charakterystykÄ™ osobowoÅ›ciowÄ… oraz szereg czynników ksztaÅ‚tujÄ…cych jego pracÄ™, zarówno wewnÄ™trznych motywatorów, jak i zewnÄ™trznych narzÄ™dzi sÅ‚użących wykonywaniu tego zawodu. Ankieta przeprowadzona z asystentami oraz wywiad udzielony przez kierowników zespoÅ‚ów asystentów pozwoliÅ‚y na wskazanie najbardziej newralgicznych obszarów pracy asystentów oraz nakreÅ›lenie perspektyw tego nowego zawodu.

Na koÅ„cu monografii znajdujÄ… siÄ™ aneksy, bibliografie oraz indeks rzeczowy, pomocne w korzystaniu z tej pracy na zasadach podrÄ™cznika akademickiego. Aneksy zawierajÄ…: wzory dokumentów do pracy asystenta, opis zjawisk: wypalenia zawodowego, wyuczonej bezradnoÅ›ci i pracy terapeutycznej asystentów, kwestionariusze wykorzystane w badaniu oraz wykaz oÅ›rodków ksztaÅ‚cÄ…cych asystentów rodzin w Polsce. W bibliografiach zawarto literaturÄ™ cytowanÄ… w monografii oraz szerszÄ… literaturÄ™ dotyczÄ…cÄ… asystentury rodzin, niecytowanÄ… w publikacji. Indeks rzeczowy uÅ‚atwia poruszanie siÄ™ po książce wedÅ‚ug interesujÄ…cych czytelnika zagadnieÅ„.